پزشک نوزادان در برخی مواقع از دیدگاه والدین به عنوان یک ناجی خارق العاده عمل می کند. هنگامی که یک نوزاد برای اولین بار بیمار می شود، والدین و هر شخص دیگر ارائه دهنده خدمات مراقبتی از او دچار استرس می شوند. بیماری در دوران نوزادی خوشایند نیست. اما به دلیل ضعیف تر بودن سیستم ایمنی بدن نوزادان، بیماری را می توان به عنوان بخشی از زندگی آنها محسوب کرد.
همیشه نمی توان به بیماری های این دوران دیدگاهی منفی داشت. چرا که آنها به کودک کمک می کنند تا سیستم ایمنی خود را تقویت کند. کودک با این تجربیات زودتر خود را در برابر ویروس ها، باکتری ها، میکروب ها و سایر عوامل بیماری زا در آینده مسلح می نماید. در چند هفته آخر قبل از تولد، نوزادان در رحم مادر، آنتی بادی های خاصی را از طریق جفت دریافت می کنند. این آنتی بادی ها برای محافظت در برابر عوامل بیماری زا در چند هفته الی چند ماه اول پس از تولد عمل می کنند. تاثیر آنتی بادی های دریافت شده معمولاً تا ماه ششم زندگی و حداکثر تا ماه نهم حفظ می شود تا سیستم ایمنی نوزاد تا حدودی قوی تر گردد.
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند سیستم ایمنی قویتری دارند، زیرا آنتیبادیهای اضافی را از شیر مادر خود جذب میکنند. با این حال، نه آنتی بادی های دریافت شده از جفت و نه آنتی بادی دریافتی از شیر مادر تضمینی برای سلامتی نیست. برخی از بیماری ها یا عفونت های باکتریایی می توانند در هر زمانی از دوران نوزادی رخ دهند.
یکی از شایع ترین بیماری های نوزادی سرماخوردگی است. بینی پر شده، راه های هوایی مسدود شده، تب کمی بالا و خستگی از علائم رایج سرماخوردگی هستند. این علائم معمولی سرماخوردگی می توانند نوزادان را نیز تحت تاثیر قرار دهند، زیرا سیستم ایمنی آنها در چند ماه اول زندگی خیلی قوی نیست. علائم دیگر عبارتند از تورم غدد لنفاوی، قرمزی چشم، بی قراری، مشکل در خواب و تغذیه، تب و سرفه. اصولاً سرماخوردگی خفیف نوزاد جای نگرانی ندارد، زیرا پس از ۸-۱۰ روز خود به خود از بین می رود. با این حال، اگر والدین پس از چند روز احساس کردند که وضعیت کودک بهبود نمییابد و یا دمای بدن او در حال افزایش است، توصیه میشود با پزشک نوزاد مشورت کنند.
عفونت ویروس آنفولانزا از سرماخوردگی معمولی جدی تر است. نتیجه آن سرفه، تورم غشاهای مخاطی، تب بالا، لرز، بدن درد، سردرد و خستگی است. اگر نوزادی تحت تأثیر این بیماری قرار گیرد، این به معنای تضعیف گسترده ارگانیسم بدن او است. بنابراین مهم است که از یک طرف به او مایعات کافی (شیر مادر، چای یا آب) بدهید و از طرف دیگر اطمینان حاصل کنید که نوزاد به اندازه کافی استراحت می کند.
به هنگام تمدد اعصاب، بدن فرصت دفاع از خود در برابر عوامل بیماری زا و بازسازی را دارد. در صورت بروز علائم گوارشی (اسهال، استفراغ) علاوه بر تب بالا، یا اگر مشکوک به درد گوش وجود داشته باشد، کودک باید سریعاً نزد پزشک نوزاد معالج منتقل شود. نوزادان ابتدا باید فلور روده خود را رشد دهند و بنابراین بیشتر مستعد ابتلا به برخی عفونت های گوارشی هستند.
در صورت بروز استفراغ و اسهال، مهم ترین وظیفه والدین جبران از دست دادن مایعات در سریع ترین زمان ممکن است. بنابراین نوزادان کوچکتر ممکن است با شیر مادر بیشتر تغذیه شوند، در حالی که کودکان بزرگتر با نوشیدن چای ملایم ساخته شده از رازیانه یا آب به جبران کمبود مایعات در بدن خود کمک می کنند. والدین باید همیشه مراقب بیماری های دستگاه گوارش کودکان باشند. به محض بروز تب بالا، مشاوره با پزشک ضروری است.
مراجعه به پزشک نوزادان در برخی موارد همچون مشکل اوتیت مدیا بیشتر مورد تاکید است. تشخیص اینکه آیا نوزاد از عفونت گوش رنج می برد یا نه، اغلب دشوار است. اما علائم حرکات مکرر کودک به سمت گوش و تب نشان دهنده این بیماری است. اگر همچنین متوجه شدید که نوزاد به طور غیرعادی آرام یا هیجان زده عمل می کند، این می تواند نشان دهنده عفونت گوش میانی یا اوتیت مدیا باشد.
چنین عفونت هایی اغلب در ارتباط با سرماخوردگی رخ می دهند. عفونت گوش میانی مشکلی جدی نیست، اما باید به دنبال درمان سریع آن باشید. این مشکل اگر درمان نشود، ممکن است که پرده گوش و قسمت داخلی گوش نوزاد آسیب ببیند. در صورت مشکوک شدن به عفونت گوش میانی، علاوه بر مراجعه به پزشک نوزادان می توانید مشکل را با یک متخصص گوش، حلق و بینی نیز مطرح نمایید. اگر مجرای گوش واقعاً عفونی شده باشد، معمولاً آنتی بیوتیک تجویز می شود.
سخن پایانی:
بیماری نوزادان می تواند از مراحل مقدماتی تا پیشرفته برای نوزادان بوجود بیاید. نوزادان به دلیل اینکه سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض آسیب قرار دارند از این رو توجه به آنها باید در اولویت هر پدر و مادری قراربگیرد. پدر و مادران باید به صورت دوره ای نوزادان خود را جهت معاینه و چک آپ کامل به پزشک نوزادان ببرند.
نوشته پزشک نوزادان؛ آشنایی با بیماری های دوران نوزادی اولین بار در مجله پزشک برتر. پدیدار شد.